Hoàng Mạnh Hải là Chuyên gia Xây dựng Văn hóa doanh nghiệp. Anh từng có nhiều năm làm quản lý trong các tập đoàn đa quốc gia như Abbott, Danone, Nestle, Coca Cola, Nhà máy Bia Việt Nam. Ngoài ra, anh cũng là dịch giả hai cuốn sách “Lãnh đạo Tỉnh thức” và “Tâm thức Lãnh đạo” và là tác giả sách “Nửa gánh suy tư”, “50 câu hỏi về nhân sinh quan”.

Trong chương trình Mindful Leadership mùa 2, khách mời Hoàng Mạnh Hải đã chia sẻ về góc nhìn lãnh đạo thông qua việc hiểu mình, hiểu người và xây dựng những nhân sinh quan đúng đắn để lãnh đạo doanh nghiệp hiệu quả.

Nhân sinh quan đúng đắn – Gốc rễ của nhà lãnh đạo vững vàng

Nhân sinh quan đúng đắn là nền tảng để người lãnh đạo giữ được sự chính trực bên trong, kiên định với mục tiêu, bao dung trong cách đối đãi với người khác mà không bị cuốn vào những thay đổi từ bên ngoài. Theo anh Mạnh Hải, sau đây là những nhân sinh quan đúng đắn giúp người lãnh đạo vững vàng trong hành trình dài quản lý tổ chức.

1. Chịu trách nhiệm 100% cho cuộc đời mình

Anh Hải cho rằng, khi người lãnh đạo thực sự thấu hiểu: “Không ai khác chịu trách nhiệm cho hạnh phúc, sự phát triển hay thất bại của mình, họ sẽ ngừng đổ lỗi, ngừng phàn nàn, và bắt đầu hành động với sự chủ động cao độ.”

Họ nhận thức được mỗi quyết định, mỗi lựa chọn, dù nhỏ đều góp phần định hình hiện tại và tương lai. Trong tổ chức, tư duy này lan tỏa thành văn hóa chính trực và chịu trách nhiệm mạnh mẽ. Lúc này mọi người không đổ lỗi cho nhau hoặc cho những tác nhân bên ngoài mà luôn đặt câu hỏi: “Tôi có thể làm gì khác đi?” để xoay chuyển tình thế.

Không ai khác chịu trách nhiệm cho hạnh phúc, sự phát triển hay thất bại của mình, họ sẽ ngừng đổ lỗi, ngừng phàn nàn, và bắt đầu hành động với sự chủ động cao độ.

2. Biến điều trái ý thành cơ hội “nâng tâm”

Hành trình lãnh đạo sẽ không thể tránh khỏi những tình huống khó khăn như dự án thất bại, nhân sự nghỉ việc, mối quan hệ căng thẳng. Nhưng nếu chỉ nhìn những điều đó là vận xui, trở ngại, người lãnh đạo sẽ dễ sinh phản ứng tiêu cực.

Ngược lại, nếu xem đó là cơ hội để “nâng tâm”, họ sẽ trưởng thành từ bên trong. Anh Hải định nghĩa “Nâng tâm là học cách mở rộng trái tim, giảm bớt sự hẹp hòi, bám chấp, đón nhận cả những điều như ý và bất như ý với sự bình thản.” Khi tâm rộng mở, tâm thế lãnh đạo trở nên uyển chuyển, linh hoạt và bền bỉ. 

Nâng tâm là học cách mở rộng trái tim, giảm bớt sự hẹp hòi, bám chấp, đón nhận cả những điều như ý và bất như ý với sự bình thản.

3. Làm việc vì người khác 

Đây là cấp độ cao hơn trong tiến trình trưởng thành nội tâm của người lãnh đạo. Khi một nhà lãnh đạo bắt đầu đặt câu hỏi: “Việc này tôi làm vì ai? Nó có lợi gì cho người khác, cho tập thể, cho khách hàng hay không? –  tức là họ đang bắt đầu sống với nhân sinh quan vì người”,  anh Hải chia sẻ.

Nhiều người lầm tưởng rằng sống vì người khác là hy sinh, là chịu thiệt, là quên mình nhưng anh Hải nhận thấy đa phần chúng ta đang sống vì mình một cách tự nhiên và vô thức. Từ việc cơ bản nhất như ăn, uống, ngủ nghỉ, tất cả đều là vì bản thân. Phát triển lòng vị tha đến mức quên mình là một mức độ rất cao, không phải ai cũng đạt được. Vì vậy, “khi bạn chưa biết sống vì người khác, đừng vội lo sợ rằng mình sẽ quên mình. Hãy cứ bắt đầu bằng việc tự hỏi: Việc mình đang làm hôm nay, có lợi gì cho người khác không?”, anh Hải nhấn mạnh.

Khi một nhà lãnh đạo bắt đầu đặt câu hỏi: ‘Việc này tôi làm vì ai? Nó có lợi gì cho người khác, cho tập thể, cho khách hàng hay không?’ –  tức là họ đang bắt đầu sống với nhân sinh quan vì người.

Nhân sinh quan của lãnh đạo ảnh hưởng gì đến tổ chức?

Một nhà lãnh đạo có nhân sinh quan vị tha, biết nghĩ cho nhân viên, khách hàng, đối tác và cả nhà cung cấp sẽ truyền cảm hứng mạnh mẽ cho tập thể. Họ sẽ không chỉ làm việc vì sợ, vì trách nhiệm, mà còn vì sự yêu quý dành cho người lãnh đạo, tin vào mục tiêu chung và sẵn sàng chủ động hoàn thành công việc với tinh thần cao nhất.

Anh Hải cho rằng: “Làm lãnh đạo là làm cho nhân viên muốn làm điều mình muốn” nhưng làm sao để nhân viên làm việc với cái tâm cống hiến chứ không phải vì bị giao việc? Ngoài nhân sinh quan sống vì người, lãnh đạo cần phải biết chạm đến động lực nội tại của nhân viên.

Dựa trên nghiên cứu, động lực nội tại của con người được tạo nên bởi ba yếu tố cốt lõi:

1. Autonomy – Sự tự chủ
Khi người nhân viên được trao quyền, họ cảm thấy mình có tiếng nói và quyền lựa chọn trong công việc. Sự tự chủ tạo ra sự cam kết.

2. Growth – Cảm giác tiến bộ
Thành công nhỏ hôm nay tạo đà cho nỗ lực lớn ngày mai. Cảm giác mình đang tiến bộ là nhiên liệu quan trọng cho sự kiên trì và phát triển dài hạn.

3. Purpose – Mục tiêu và ý nghĩa
Nếu hiểu rõ công việc mình đang làm góp phần vào điều gì lớn hơn, người ta sẽ không chỉ làm việc, họ sẽ cống hiến.

Sự tự chủ và cảm giác tiến bộ giống như lực đẩy từ phía sau và mục tiêu là lực kéo từ phía trước. Đội ngũ có đủ lực đẩy và kéo sẽ tự tiến về phía trước mà không cần ép buộc.

Bên cạnh đó, khi doanh nghiệp gặp khó khăn, người lãnh đạo cần soi lại nhân sinh quan cá nhân để tìm ra gốc rễ vấn đề. Đó cũng chính là biểu hiện của lãnh đạo tỉnh thức. Ai cũng mắc sai lầm nhưng lãnh đạo tỉnh thức là người sửa sai kịp thời. Để làm được điều đó, họ phải có khả năng tự nhận thức cao thông qua việc thường xuyên tự phản tư, suy ngẫm những gì đã làm và học từ những điều tốt và chưa tốt. Ngoài ra lãnh đạo cũng nên mở lòng tiếp nhận cả những lời khen và góp ý, kể cả những điều mình không muốn nghe.

Khi duy trì được hai điều này, người lãnh đạo không chỉ nâng cao khả năng tự nhận thức mà còn xây dựng được một nền tảng vững chắc cho hành trình dẫn dắt người khác bằng sự hiểu mình, hiểu người và hành động đúng lúc.

Để theo dõi đầy đủ cuộc trò chuyện của anh Hoàng Mạnh Hải trong chương trình Mindful Leadership, bạn có thể nhấn vào đây.

Chân thành cảm ơn Tập đoàn GELEX đã đồng hành cùng chúng tôi trong nội dung của chuỗi podcast này.