Vưu Lệ Quyên là Tổng Giám đốc công ty Biti’s, một doanh nghiệp chuyên về sản xuất giày, dép tại Việt Nam với quy mô hơn 9.000 nhân viên cùng slogan nổi tiếng “Biti’s – Nâng niu bàn chân Việt.” Chị được vinh danh là “Nhà lãnh đạo xuất sắc châu Á” tại giải thưởng ACES 2021, đạt danh hiệu “Lãnh đạo truyền cảm hứng Vietnam Excellence” do Anphabe kết hợp VCCI bình chọn. Chị cũng là người khởi xướng và nuôi dưỡng dự án Happy Biti’s, Trạm hạnh phúc Biti’s HappyKids và đồng hành cùng dự án HappySchool.

Trong chương trình Mindful Leadership, chị Vưu Lệ Quyên chia sẻ hành trình áp dụng mô hình Tổng Hạnh phúc Quốc gia (GNH) vào doanh nghiệp Biti’s để thay đổi văn hóa làm việc vốn dựa trên nền tảng của sự kỷ luật, tôn ti trật tự và nỗi sợ sang văn hóa yêu thương và hạnh phúc. Vậy đâu là những bài học mà chị Vưu Lệ Quyên đã đúc kết sau 7 năm thực hiện mô hình này? 

Hành trình chuyển mình từ văn hóa sợ hãi sang văn hóa yêu thương

Biti’s đã từng vận hành doanh nghiệp theo mô hình quản trị top-down, tức là cấp trên ra lệnh, cấp dưới thực thi, nhân viên không có quyền lên tiếng hay chia sẻ ý kiến. Cho đến khi Chị Quyên đảm nhận vị trí lãnh đạo, chị quyết định thực hiện chuyển đổi văn hóa và đưa yếu tố hạnh phúc vào môi trường làm việc vì chị tin rằng: “người lao động đi làm không chỉ để mưu sinh mà họ còn quan tâm đến yếu tố hạnh phúc trong môi trường làm việc”. 

Khi tìm kiếm một mô hình quản trị dựa trên hạnh phúc, chị đã chọn GNH – Gross National Happiness (Tổng hạnh phúc quốc gia). Trong đó, chị đã triển khai dự án Happy Biti’s nhằm giúp từng cá nhân trong tổ chức rèn luyện kỹ năng hạnh phúc, với nền tảng là sự chú tâm và tỉnh thức. Mỗi người học cách hiện diện, hiểu rõ bản thân và nhìn nhận sự việc một cách chân thật hơn. Song song đó, công ty cũng xây dựng môi trường và chính sách phù hợp để hỗ trợ thực hành những điều này.

Người lao động đi làm không chỉ để mưu sinh mà họ còn quan tâm đến yếu tố hạnh phúc trong môi trường làm việc.

Mô hình văn hóa hạnh phúc mà Biti’s theo đuổi cũng đáp ứng năm nhu cầu cốt lõi của con người: an toàn thể chất, an toàn cảm xúc, được công nhận trong tập thể, có cơ hội phát triển và cảm nhận được ý nghĩa công việc. “Khi năm nhu cầu đó được thỏa mãn, nhân sự sẽ không còn lo lắng về ‘sinh tồn’, từ đó có thể toàn tâm toàn ý học hỏi, đóng góp, và nâng cao hiệu suất”, chị phân tích.

Tuy nhiên, để làm được điều này, người lãnh đạo phải thật sự kiên nhẫn và sẵn sàng đồng hành cùng nhân viên tháo gỡ những nút thắc bên trong. “Chị từng dành rất nhiều thời gian để lắng nghe, gỡ từng ‘tảng đá’ trong lòng nhân viên không chỉ liên quan đến công việc mà còn đời sống cá nhân. Nhưng một khi họ vượt qua được, năng lực và hiệu suất làm việc của họ hiệu quả hơn hẳn”, chị Quyên gọi đó là lãnh đạo bằng lòng trắc ẩn. Đây không phải công việc dễ dàng, bởi không phải lãnh đạo nào cũng đủ thời gian, năng lượng và sự vững vàng nội tại để đi cùng nhân viên tới tận cùng vấn đề. “Muốn giúp người khác chữa lành, bản thân lãnh đạo cũng phải vững, cũng đã từng đi qua hành trình chữa lành của riêng mình.”

Xây dựng doanh nghiệp hạnh phúc: Kiên định làm điều đúng, dù không dễ

Sau 7 năm kiên trì xây dựng văn hóa hạnh phúc tại Biti’s, chị Quyên đúc kết bài học lớn nhất dành cho những nhà lãnh đạo đang hoặc sẽ theo đuổi con đường tương tự. “Ở Biti’s, chúng tôi xác định rõ rằng ai cũng mưu cầu hạnh phúc, và mong muốn một môi trường làm việc tử tế, hiệu quả. Nhưng để theo đuổi điều đó, lãnh đạo cần có sự dũng cảm và kiên trì, vì làm điều đúng không dễ” chị chia sẻ. Theo chị Quyên, trong thời gian đầu sẽ chưa thấy ngay hiệu quả của hạt giống hạnh phúc trong văn hóa doanh nghiệp. Nhưng về lâu dài, khi tổ chức trở nên hài hòa hơn, nhân sự làm việc hiệu quả và hạnh phúc hơn, bạo lực và xung đột nội bộ giảm đi,  khi ấy, giá trị của sự kiên định theo đuổi doanh nghiệp hạnh phúc sẽ tự lên tiếng.

Chị cũng dẫn lại một quan điểm đáng suy ngẫm của thầy Hà Vĩnh Thọ: “Giá trị cốt lõi của Việt Nam là độc lập – tự do – hạnh phúc. Thế hệ đi trước đã đổ máu giành độc lập, tự do. Thế hệ của chúng ta, nhiệm vụ là nuôi dưỡng hạnh phúc – để sự tự do đó có ý nghĩa.” Vậy nên mỗi người lãnh đạo phải xác quyết mình muốn điều gì cho doanh nghiệp của mình, và phải kiên định đi theo nó.

Doanh nghiệp hạnh phúc phải đánh đổi điều gì?

Trong hành trình xây dựng một doanh nghiệp hạnh phúc, theo chị Quyên không thể tránh khỏi những đánh đổi, đặc biệt là lợi nhuận. “Muốn xây dựng một tổ chức hạnh phúc, phải chấp nhận từ bỏ những cách làm có thể mang lại doanh thu nhanh nhưng gây tổn hại đến sức khỏe hay tinh thần của nhân viên”, chị chia sẻ.  Ngay cả những chiến dịch marketing tạo nhiều kịch tính, gây tranh cãi để hút chú ý, nếu không phù hợp với giá trị cốt lõi thì cũng cần phải cân nhắc lại. Một doanh nghiệp thực hành chánh niệm và theo đuổi giá trị Việt Nam thì không thể làm ngơ trước những tác động đó.

Muốn xây dựng một tổ chức hạnh phúc, phải chấp nhận từ bỏ những cách làm có thể mang lại doanh thu nhanh nhưng gây tổn hại đến sức khỏe hay tinh thần của nhân viên.

Dẫu vậy, thực tế thương trường không cho phép doanh nghiệp bỏ qua bài toán lợi nhuận. Chị Quyên nhìn nhận rõ điều đó: “Làm doanh nghiệp là để tạo ra giá trị kinh tế. Nhưng tại Biti’s, chị luôn cố gắng cân bằng giữa ba yếu tố: hiệu quả công việc, con người, và tác động đến môi trường. Trước khi ra quyết định, chị đều cân nhắc liệu điều đó có gây rủi ro cho sự bền vững của cộng đồng Biti’s hay không.”

Đặt mục tiêu doanh nghiệp hạnh phúc không đồng nghĩa với việc buông bỏ khát vọng tăng trưởng. Trái lại, chị và đội ngũ vẫn rất tham vọng, “Chị theo đuổi sự cải tiến liên tục, mỗi ngày phải tốt hơn ngày hôm qua. Hạnh phúc không có nghĩa là buông bỏ mục tiêu kinh tế mà là hành trình theo đuổi kinh doanh một cách tử tế,” chị Quyên khẳng định.

Để theo dõi đầy đủ cuộc trò chuyện của chị Vưu Lệ Quyên trong chương trình Mindful Leadership, bạn có thể nhấn vào đây.

Chân thành cảm ơn Tập đoàn GELEX đã đồng hành cùng chúng tôi trong nội dung của chuỗi podcast này.