“Tôi là ai?”, “Tôi sống để làm gì?” là những câu hỏi ta hay đặt ra khi cảm thấy hoang mang về bản thân. Vậy làm sao để trả lời những câu hỏi trên? Làm sao để hiểu và tin vào chính mình?
Tiến sĩ Giản Tư Trung là một Nhà giáo dục. Ông hiện là Hiệu trưởng Trường Doanh Nhân PACE, Viện trưởng Viện Giáo dục IRED và Phó Chủ tịch Quỹ Văn hóa Phan Châu Trinh. Đồng thời, ông cũng là tác giả của những cuốn sách có nhiều ảnh hưởng: “Đúng việc – Một Góc Nhìn Về Câu Chuyện Khai Minh”; “Sư phạm khai phóng – Thế Giới, Việt Nam & Tôi”, “Quản trị bằng văn hóa – Cách thức Kiến tạo & Tái tạo Văn hóa Tổ chức”.
5 lựa chọn quan trọng của cuộc đời
“Muốn tin vào bản thân thì đầu tiên là phải vững bên trong và sáng bên ngoài”, Tiến sĩ Giản Tư Trung chia sẻ. Vững bên trong là ta biết sống vì điều gì, biết hành xử như thế nào cho đúng. Sáng bên ngoài là dù trong khó khăn, bão táp của cuộc sống, ta vẫn nhìn thấy rất rõ đường đi của mình, hiểu đời, hiểu người.
Để giúp ta vững bên trong và sáng bên ngoài, ông đã gợi ý 5 lựa chọn mà mỗi người cần suy nghĩ cẩn trọng. Đầu tiên là chọn lẽ để sống, thứ hai là chọn người để lấy, thứ ba là chọn việc để làm, thứ tư là chọn thầy để học và thứ năm là chọn bạn để chơi. Trong 5 lựa chọn đó, chọn lẽ để sống là lựa chọn quan trọng nhất vì nó sẽ chi phối bốn lựa chọn còn lại.
Muốn tin vào bản thân thì là phải vững bên trong và sáng bên ngoài.
- Chọn lẽ để sống
Chọn lẽ để sống tức là chọn cuộc đời mình muốn sống và con người mình muốn trở thành. Nó bao hàm việc lựa chọn các giá trị sống, nguyên tắc sống, cách đối nhân xử thế của một người. Chọn được lẽ sống là điều quan trọng nhưng chọn được lẽ sống đúng đắn còn quan trọng hơn. Theo Tiến sĩ, “Để chọn được lẽ sống đúng đắn chỉ có một con đường duy nhất là tự lực khai phóng để tìm ra con người văn hóa, con người thật của mình”.
Ta có thể thực hành tự lực khai phóng thông qua 4 bước: Soi mình, tìm mình, sửa mình và định mình. Soi mình là tự soi chiếu lại những việc mình đang làm để tìm về cái gốc, cái bản ngã, tìm ra con người thật của mình. Từ việc soi chiếu bản thân ta nhìn ra những sai lầm và bắt đầu tu sửa mình. Lúc này ta cần phải định hình tư duy theo hướng đúng, định hình bản thân theo một phong cách mới, con người mới. Tự lực khai phóng là hành trình trọn đời để bảo đảm rằng những nguyên tắc sống , giá trị sống mình chọn là đúng đắn.
Để chọn được lẽ sống đúng đắn chỉ có một con đường duy nhất là tự lực khai phóng để tìm ra con người văn hóa, con người thật của mình.
- Chọn người để lấy
Trong xã hội hiện đại, có người lựa chọn sống độc thân nhưng cũng rất nhiều người lựa chọn hôn nhân để gắn kết cùng bạn đời. Lúc này bạn đời có tầm ảnh hưởng quan trọng đến cuộc sống của ta. Khi chọn người để lấy, tình yêu chỉ là một trong các yếu tố chính, ngoài ra ta cần hiểu lẽ sống của bản thân, lẽ sống của bạn đời và chân dung gia đình muốn chung tay xây dựng.
- Chọn việc để làm
Chọn việc để làm tức là chọn sự nghiệp mà mình mong muốn, để làm được việc đó ta cần trả lời hỏi 4 câu hỏi: Mình thích làm gì? Mình giỏi cái gì? Đâu là lương tri của mình? Tổ chức, xã hội này cần gì?
- Chọn thầy để học
Ngày nay ta có rất nhiều cơ hội để khai tâm và khai trí, có thể tìm thấy nhiều người thầy để khai sáng cho sự học. Người thầy đầu tiên, tiết kiệm nhất và rẻ nhất chính là sách. Tri thức miễn phí trên internet rất nhiều nhưng tri thức tinh hoa thì thường nằm trong sách.
Người thầy thứ hai là người thầy bằng xương bằng thịt, người dạy mình trên trường lớp, dạy mình những bài học cuộc đời. Chọn thầy để học là quá trình khai minh, bởi không phải ai cũng biết cách giúp người học tự lực khai phóng để trở thành con người tự do và khám phá thế giới vô tận. Khi mình đang ở trong tăm tối nếu gặp được thầy sáng thì mình sẽ sáng tỏ hơn.
Người thầy thứ ba là người thầy lớn nhất và có học phí đắt nhất, đó là sự trả giá. Có rất nhiều thứ chúng ta có thể học được mà không cần phải trả giá nhưng có những thứ nếu không trả giá thì không thể học được. Ví dụ như một doanh nghiệp mà không mất người giỏi một vài lần thì sẽ không bao giờ đủ sự bao dung để giữ chân người giỏi hay khi chúng ta không chưa từng trải qua nỗi đau thì sẽ không thể trưởng thành được. Trải qua những thử thách, khó khăn, sự trả giá sẽ giúp ta trưởng thành hơn từ đó khiến ta vững bên trong và sáng bên ngoài.
Người thầy lớn nhất và có học phí đắt nhất đó là sự trả giá.
- Chọn bạn để chơi
Ông bà ta có câu “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” hay “Bạn là trung bình cộng của 5 người bạn thân nhất”. Bạn bè chính là những người cùng mình chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, chia sẻ hệ giá trị sống và lý tưởng sống. Cả hai hỗ trợ, tác động lẫn nhau, cùng học hỏi và phát triển với nhau. Vậy nên khi chọn bạn ta cần cẩn trọng và cố gắng giữ nguyên tắc chung thủy trong tình bạn.
Để theo dõi đầy đủ cuộc trò chuyện của Tiến sĩ Giản Tư Trung về chủ đề “Điều gì giúp ta chọn được lẽ sống đúng đắn?”, bạn có thể nhấn vào đây.
Thảo luận về bài viết