Ông Nguyễn Phương Lam, một nhà từ thiện có tiếng ở châu Á, người đã trao tặng khoản tài trợ để Đại học Fulbright thành lập Học bổng Gia đình Nguyễn-Phương dành cho các tân sinh viên hệ cử nhân. Song song với Đại học Fulbright, ông Nguyễn Phương Lam còn đóng góp cho nhiều quỹ đầu tư doanh nghiệp xã hội và các tổ chức từ thiện khác như Ashoka, Endeavor, Asia Philanthropy Circle, v.v. trong vai trò cố vấn, nhà hảo tâm, lẫn thành viên hội đồng quản trị. 

Trước khi quyết định toàn tâm toàn ý cho hành trình chuyển hóa con người, ông Nguyễn Phương Lam đã tạo dựng cho riêng mình một sự nghiệp thành công trong lĩnh vực tài chính và đầu tư toàn cầu tại Ermgassen & Co. Ltd, JP Morgan & Co, và cuối cùng là đồng sáng lập quỹ đầu tư tư nhân (Private Equity) của Capital Group.

Trong không gian yên tĩnh của chuỗi talkshow Mindful Leadership, tập số 6 của mùa 2 mang đến một cuộc trò chuyện đặc biệt với khách mời Nguyễn Phương Lam – một nhân vật ít nói về mình nhưng có nội tâm dày dạn trải nghiệm. Từ một nhà đầu tư tài chính quốc tế quản lý hàng tỷ đô, ông chọn một hành trình khác biệt: trở thành tác nhân của sự thay đổi, sống ẩn mình nhưng đầy tỉnh thức, dùng sự hiện diện và chuyển hóa cá nhân để lan tỏa giá trị ra cộng đồng.

Thế giới rạn nứt bắt nguồn từ sự mất kết nối nội tâm

Không né tránh khi bàn đến những khủng hoảng toàn cầu: sự phân hóa giàu nghèo, chiến tranh, biến đổi khí hậu, bóc lột tài nguyên, và khủng hoảng niềm tin trong xã hội hiện đại. Nhưng điều đặc biệt là ông Nguyễn Phương Lam không nhìn những vấn đề này từ góc độ chính trị hay kinh tế, mà từ gốc rễ tinh thần – sự rạn nứt trong nội tâm con người. Ông gọi “Đó là ba tầng “rạn nứt”: giữa con người với chính bản thân mình, giữa con người với người khác, và giữa con người với thiên nhiên.”

Ông Lam bày tỏ, nền văn minh hiện đại dựa trên nền tảng “to have – sở hữu” chứ không phải “to be – hiện hữu”. Từ đó, mọi cấu trúc xã hội, giáo dục, kinh tế đều chạy theo tích lũy vật chất. Và chính con người, trong hành trình phát triển, đã đánh mất sự định hướng tinh thần – đánh mất chính mình.

“Cái mình có” trở thành thước đo giá trị sống, và “cái mình là” bị lãng quên. Hậu quả là cả một xã hội chạy theo thành tích, hiệu suất, lợi nhuận, mà đánh mất sự gắn kết, lòng trắc ẩn và ý nghĩa sâu sắc của tồn tại. Dưới cái nhìn của Nguyễn Phương Lam, đó là lý do vì sao những nỗ lực thiện nguyện đơn lẻ, cải cách hệ thống hay thay đổi bề mặt sẽ không đủ, nếu không có sự chuyển hóa từ gốc rễ nội tâm con người.

“Buông” để trở lại với “đủ”

Chia sẻ đáng nhớ nhất trong cuộc trò chuyện có lẽ là khi khách mời Nguyễn Phương Lam – người từng quản lý hàng tỷ đô la trong lĩnh vực đầu tư tài chính – nói về “sự đủ”. Không phủ nhận giá trị của tiền bạc hay của cải. Nhưng ông Lam cảnh tỉnh: “Của cải không sai, nhưng sự đồng nhất với nó làm ta lệch khỏi chính mình.” Khi con người quá gắn cuộc đời mình với con số tài sản, danh tiếng, chức vụ, họ đang vô tình để vật chất định danh cho chính mình.

Ngược lại, khi một người hiểu thế nào là đủ – đủ về vật chất, đủ để sống trọn ý nghĩa – thì họ có thể buông: buông khỏi nỗi sợ thiếu thốn, buông khỏi tham vọng vô độ, buông khỏi định kiến xã hội về thành công.

Chính trong trạng thái “đủ” đó, người lãnh đạo trở nên tự tại. Không còn bị điều khiển bởi ham muốn, họ có thể đưa ra quyết định sáng suốt hơn, bao dung hơn, và kết nối chân thật với những người đồng hành. Nguyễn Phương Lam gọi đó là sự lãnh đạo từ hiện hữu – lãnh đạo không đến từ vai trò mà từ chính sự chuyển hóa nội tâm.

Mở đường cho tâm thức gia tăng

Không chỉ chia sẻ hành trình làm việc với con người, những chia sẻ của ông Nguyễn Phương Lam còn nhấn mạnh đến một hành trình thầm lặng nhưng quan trọng hơn cả: hành trình trở về với chính mình. Đó là con đường buông bỏ cái ngã – cái tôi thường trực luôn muốn khẳng định bản thân, kiểm soát kết quả, hay giữ chặt quan điểm của mình. Với ông, buông bỏ không đồng nghĩa với yếu đuối hay từ bỏ, mà là một sự tự do nội tại, nơi con người không còn bị chi phối bởi kỳ vọng, sợ hãi hay sự phán xét.

Khi cái ngã dần lắng xuống, tâm thức bắt đầu mở rộng. Mỗi con người, theo ông Lam, đều có một tiềm năng sâu thẳm để phát triển và kết nối – nhưng điều đó chỉ có thể hiển lộ khi ta học cách nhìn thấy mình một cách trung thực, khiêm tốn và trọn vẹn. Trong không gian đó, việc làm lãnh đạo, huấn luyện người khác, hay đơn giản là sống với chính mình… đều trở thành những cơ hội để trưởng thành về mặt tâm linh.

Tương tự đối với vai trò của nhà lãnh đạo. Buông không phải là bỏ cuộc. Mà là buông những gì không còn phục vụ cho hành trình trưởng thành của mình. Làm được điều đó, con người không những lãnh đạo tốt hơn – mà còn sống thật hơn, hạnh phúc hơn, và kết nối nhiều hơn với thế giới xung quanh.

Với ông Lam, sự phát triển cá nhân không chỉ là nâng cao năng lực chuyên môn hay kỹ năng quản trị – mà còn là nâng cao chất lượng hiện diện, khả năng thấu cảm, và mức độ tự do bên trong. Khi tâm thức được nâng cao, cái nhìn về người khác cũng trở nên bao dung và sáng suốt hơn. Lãnh đạo, khi đó, không còn là người ra lệnh – mà là người tạo không gian để người khác được là chính mình, được phát triển, được chữa lành và được sống một cách ý nghĩa.

Từ những chia sẻ của ông Nguyễn Phương Lam, có thể hiểu “buông”, không phải là từ bỏ trách nhiệm. Mà là từ bỏ sự đồng nhất bản thân với quyền lực. Khi ta buông được cái tôi, hành động lãnh đạo mới có thể xuất phát từ sự sáng suốt, từ lòng trắc ẩn, và từ sự kết nối chân thật giữa người với người – chứ không phải từ vai trò, mệnh lệnh hay vị thế.

Và để nghe trọn vẹn những chia sẻ từ khách mời Nguyễn Phương Lam trong chương trình Mindful Leadership mùa 2, mời các bạn nghe lại tại đây.

Chương trình hân hạnh có sự đồng hành của Gelex Group – Tập đoàn đầu tư hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực Sản xuất công nghiệp và Hạ tầng.